Alles over isolatiefolie

Isolatiefolie lijkt misschien maar een dun laagje in je dak- of gevelconstructie, maar het speelt een belangrijke rol in de werking van de constructie. Folie beschermt tegen vocht, zorgt voor een betere luchtdichtheid en draagt bij aan de levensduur en werking van je isolatie. 

Er bestaan verschillende soorten isolatiefolie, waarbij het gebruik ervan afhankelijk is van de plek waar je gaat isoleren en hoe je isoleert. Bovendien wordt er vaak te makkelijk gedacht over isolatiefolie, met vervelende gevolgen als vochtschade of houtrot als gevolg. Daarom is het belangrijk om goed geïnformeerd aan de slag te gaan met isolatiefolie.

Isolatiefolie is onmisbaar, omdat het meerdere functies tegelijk vervult en de kwaliteit van een isolatieconstructie bepaalt. Zonder de juiste folie kan isolatie zijn werk minder goed doen of zelfs schade veroorzaken aan de constructie. Denk bijvoorbeeld aan vocht dat in de isolatie trekt of warmte die via naden ontsnapt. Folie zorgt dus voor:

• Vochtregulatie: het voorkomt dat waterdamp zich ophoopt in de constructie en zorgt dat isolatiematerialen droog blijven.
• Bescherming: isolatiefolie houdt regen, wind en tocht buiten en beschermt zo de isolatie en de draagconstructie.
• Luchtdichtheid: de folie voorkomt warmteverlies via naden en kieren, wat direct invloed heeft op het energieverbruik en wooncomfort.
• Duurzaamheid: het verlengt de levensduur en werking van isolatiematerialen zoals steenwol, glaswol of PIR doordat ze beter beschermd zijn tegen invloeden van buitenaf.
  
  

Afhankelijk van het type isolatie en de toepassing kies je voor een dampremmende, dampdoorlatende of klimaatregulerende folie. Daarnaast zijn er speciale folies die warmte reflecteren en zo een extra bijdrage leveren aan de isolatiewaarde.

De soorten isolatiefolie uitgelegd

Er bestaan verschillende soorten isolatiefolie, elk met een specifieke functie en toepassing. Het is belangrijk om te weten waarvoor de folies bedoeld zijn en hoe ze van elkaar verschillen, zodat je de juiste keuze kunt maken voor jouw isolatieproject. Hieronder lichten we de belangrijkste soorten folies toe.

Dampremmende folie is de meest bekende en toegepaste folie bij isolatie. Het is een speciaal soort folie dat bedoeld is om vochtige binnenlucht tegen te houden, zodat dit niet in de constructie doordringt. Daarmee beschermt het de isolatie en de dragende delen van het dak of de gevel tegen vochtproblemen.

• De functie: het voorkomt dat vochtige binnenlucht in de constructie komt.
• De toepassing: plaats het altijd aan de warme zijde (binnenzijde) van de constructie. Bijvoorbeeld aan de binnenzijde van platte daken met bitumen, EPDM of PVC dakbedekking en bij gevels waar de buitenzijde dampdicht is.
• Zo herken je een dampdichte buitenzijde: of een buitenzijde dampdicht is, herken je meestal aan de afwerking. Materialen zoals bitumen, EPDM of PVC dakbedekking zijn volledig dampdicht. Ook gevels met een gesloten buitenlaag (bijvoorbeeld metselwerk met een dampdichte coating of pleisterlaag) gelden als dampdicht. Neem bij twijfel contact met ons op, zodat onze specialisten vrijblijvend met je mee kunnen kijken. Dit kan via de mail, telefoon of WhatsApp.
  
  

Klimaatfolie is een speciale 'slimme' variant van dampremmende folie. Waar een traditionele dampremmer altijd dezelfde werking heeft, past klimaatfolie zich aan de omstandigheden aan. In de winter blokkeert het vocht, zodat dit niet in de constructie terechtkomt. In de zomer kan de folie juist een deel van het opgeslagen vocht weer terug de woning in laten uitdampen. Daardoor is klimaatfolie bijzonder geschikt om vochtproblemen en schimmel te voorkomen, zeker bij complexe constructies.

• De functie: de folie werkt als dampremmende folie in de winter en laat in de zomer juist vocht terug de woning in, zodat condensproblemen worden voorkomen.
• De toepassing: plaats het aan de warme zijde van de constructie. Klimaatfolie wordt steeds vaker toegepast, omdat het veiliger is bij complexe dak- en wandopbouwen.
• Belangrijk om te weten: klimaatfolie vervangt de traditionele dampremmende folie en wordt niet in combinatie gebruikt. Klimaatfolie is doorgaans wel iets duurder dan dampremmende folie, waardoor dampremmende folie ook nog steeds veel gebruikt wordt.
  
  

Dampopen folie, ook wel dampdoorlatende folie genoemd, is een speciaal type folie dat aan de buitenzijde van een constructie wordt gebruikt. Het grote verschil met dampremmende folie is dat deze folie juist wél vocht doorlaat van binnen naar buiten, terwijl het regen en wind buiten houdt. Daarmee draagt het bij aan een gezonde en ademende constructie.

• De functie: het laat vocht van binnen ontsnappen naar buiten, maar houdt regen en wind tegen.
• De toepassing: plaats het aan de koude zijde van schuine daken met pannen of gevels die dampopen moeten zijn.
• UV-bestendige varianten: er bestaan ook dampopen folies die UV-bestendig zijn. Deze gebruik je wanneer de folie tijdelijk of langdurig aan zonlicht blootgesteld kan worden, bijvoorbeeld bij een gevel waar (nog) geen afwerking aanwezig is.
  
  

Reflecterende isolatiefolie is een type folie dat speciaal ontworpen is om warmte terug te kaatsen. Het bestaat vaak uit lagen aluminiumfolie die thermische straling reflecteren en zo de isolatiewaarde van een constructie verhogen. Deze folie wordt niet alleen toegepast om warmteverlies te beperken in de winter, maar kan ook helpen om oververhitting in de zomer tegen te gaan. Hierdoor is het een veelzijdige aanvulling op traditionele isolatiematerialen. 

• De functie: deze folie weerkaatst warmte en zorgt zo voor extra isolatiewaarde.
• De toepassing: het wordt vaak toegepast als aanvullende laag, bijvoorbeeld in combinatie met glaswol of steenwol om de isolatiewaarde verder te verhogen.
• In combinatie met andere folies: reflecterende isolatiefolie is geen vervanging van dampremmende of dampopen folies. Het wordt doorgaans gebruikt naast deze folies, als extra laag. Het verschil is dat dampremmende en dampopen folies vocht reguleren, terwijl reflecterende folie warmte reflecteert. Afhankelijk van de constructie kies je dus altijd eerst de juiste vochtregulerende folie (dampremmend, klimaatfolie of dampopen) en kan reflecterende folie aanvullend worden toegepast om de isolatiewaarde te verbeteren. 
  
  

Het kiezen van de juiste folie hangt sterk af van de plek in de constructie én van de situatie. Bij een plat dak gelden andere regels dan bij een hellend dak of een gevelisolatie. Ook speelt de positie (aan de warme zijde of koude zijde) een belangrijke rol. Hieronder zetten we uiteen welke folie je waar moet toepassen, zodat je precies weet hoe je jouw dak of gevel goed beschermt.

Bij platte daken is de dakbedekking aan de buitenzijde volledig dampdicht. Denk hierbij aan materialen zoals bitumen, EPDM of PVC. Hierdoor kan vocht dat vanuit de woning opstijgt niet via de buitenkant ontsnappen.

Om te voorkomen dat dit vocht zich ophoopt in de isolatie of de constructie, is het daarom noodzakelijk om aan de binnenzijde een dampremmende folie of klimaatfolie te plaatsen. Op die manier blijft de constructie droog en behoudt de isolatie zijn werking.

Bij hellende daken werkt de constructie anders. Onder de pannen is meestal ruimte voor ventilatie, waardoor vocht wel naar buiten kan. Toch moet je aan de binnenzijde altijd een dampremmende folie of klimaatfolie plaatsen om te voorkomen dat vocht in de isolatie trekt.

Aan de buitenzijde komt een dampdoorlatende folie die regen en wind tegenhoudt, maar wel waterdamp naar buiten laat. Zo ontstaat een ademende, maar beschermde constructie.

Bij gevels hangt de keuze af van de opbouw. Bij een geventileerde gevel gebruik je aan de buitenzijde een dampopen folie. Dit zorgt ervoor dat de constructie kan ademen en vocht naar buiten afgevoerd wordt. Aan de binnenzijde kies je voor een dampremmende folie of klimaatfolie wanneer de buitenzijde dampdicht is, bijvoorbeeld bij een gesloten gevelafwerking.

Als de folie blootgesteld wordt aan zonlicht, kies je voor een UV-bestendige dampopen folie, zodat de werking behouden blijft en de folie niet wordt aangetast.

Het type isolatiemateriaal bepaalt mede welke folie je moet gebruiken. Niet elk materiaal reageert hetzelfde op vocht en damp, waardoor de keuze voor de juiste folie per isolatiemateriaal kan verschillen. Om die reden is het belangrijk om te begrijpen hoe jouw isolatiemateriaal zich gedraagt en welke folie daar het beste bij past.

Glaswol en steenwol zijn materialen die dampdoorlatend zijn en gevoelig voor vocht. Hier is een dampremmende folie of klimaatfolie aan de binnenzijde noodzakelijk om de isolatie droog en effectief te houden. Aan de buitenzijde combineer je dit met een dampopen folie, zodat eventueel vocht kan ontsnappen.

PIR of PUR materialen zijn van nature al vrij dampdicht. Daardoor is de kans op vochtophoping kleiner. Toch wordt vaak alsnog een dampremmende laag aan de binnenzijde toegepast om de luchtdichtheid te verbeteren. Bij PIR met aluminium cachering is een extra dampremmer vaak niet meer nodig.

Houtvezelplaten zijn dampopen materialen die vocht kunnen bufferen. In combinatie met een dampopen buitenfolie en eventueel klimaatfolie aan de binnenzijde ontstaat een constructie die vochtregulerend en ademend is.

EPS (geëxpandeerd polystyreen) en XPS (geëxtrudeerd polystyreen) zijn harde isolatieplaten die weinig vocht opnemen en relatief dampdicht zijn. Hierdoor is het risico op vochtproblemen kleiner dan bij minerale wol. Toch wordt vaak aangeraden om aan de binnenzijde een dampremmende folie of klimaatfolie te gebruiken om de luchtdichtheid te verbeteren en warmteverlies via naden te voorkomen.

Bij toepassingen in vochtige ruimtes of in contact met de grond (bijvoorbeeld vloerisolatie) speelt folie vaak een minder grote rol, omdat de platen zelf voldoende bescherming bieden.

Hennep en Métisse (gerecyclede textielisolatie) zijn natuurlijke, dampopen isolatiematerialen. Ze kunnen vocht opnemen en weer afstaan, waardoor ze bijdragen aan een ademend en gezond binnenklimaat.

Bij deze materialen is het belangrijk om aan de buitenzijde een dampopen folie te gebruiken, zodat vocht naar buiten afgevoerd kan worden. Aan de binnenzijde wordt meestal een klimaatfolie toegepast, zodat er een goede balans is tussen vochtregulatie en bescherming van de constructie.

Het kan lastig zijn om te kiezen tussen klimaatfolie en traditionele dampremmende folie. Beide hebben voor- en nadelen. Om de juiste beslissing te nemen is het belangrijk om te begrijpen wat de voor- en nadelen zijn en in welke situaties je het beste voor de ene of de andere folie kiest.

• Klimaatfolie is technisch de veiligste keuze, omdat het meebeweegt met de seizoenen en zo vochtproblemen voorkomt. Het is een ideale folie voor daken en wanden met een complexere opbouw.
• Traditionele dampremmende folie is goedkoper en vaak toegepast bij eenvoudige constructies. Dit is een goede keuze wanneer de kans op condensatie laag is en kostenbesparing belangrijk is. Spelen de kosten geen grote rol? Dan raden wij aan om voor klimaatfolie te kiezen. Zo weet je zeker dat je goed zit.
• Let op: je combineert klimaatfolie en dampremmende folie nooit. Je kiest altijd voor één van de twee.
  

Voor veel mensen klinkt het monteren van isolatiefolie ingewikkeld, maar in de praktijk valt dit mee. Het belangrijkste is dat je begrijpt wat de functie van de folie is en dat je deze op de juiste manier toepast. Fouten in de montage kunnen namelijk grote gevolgen hebben, zoals vochtproblemen of warmteverlies.

Het aanbrengen van klimaatfolie en traditionele dampremmende folie gaat vrijwel hetzelfde en vereist vooral zorgvuldigheid:

• Breng de klimaatfolie en dampremmende folie altijd aan de warme zijde van de isolatie aan, dus de binnenkant van het dak of de wand.
• Zorg voor een volledig luchtdichte afwerking met speciale tape en kit, zodat er geen luchtlekken ontstaan.
• Laat naden voldoende overlappen en besteed extra aandacht aan aansluitingen en doorvoeren, omdat dit vaak zwakke plekken zijn.
  
  

• Wanneer je de folie vastzet met spijkers of nietjes, is het belangrijk dat je deze aansluitingen altijd afplakt met speciale tape. Zo blijft de luchtdichtheid behouden en voorkom je dat er kleine luchtlekken ontstaan.
• Bij de afwerking van geïsoleerde wanden of daken moet je erop letten dat de folie niet onnodig wordt doorboord, bijvoorbeeld bij het plaatsen van een regelwerk of afwerkplaten.
• Als je later een doorgang of leiding door de isolatie moet maken, doorbreek je de folielaag. In dat geval moet je de opening zorgvuldig afdichten met geschikte tape of manchetten, zodat de luchtdichte laag weer volledig hersteld wordt.
  
  

Bij het gebruik van isolatiefolie gaat het vaak mis op een aantal terugkerende punten. Deze fouten lijken klein, maar kunnen grote gevolgen hebben voor de werking van de isolatie en de levensduur van de constructie. Hieronder lichten we de meest voorkomende fouten toe.

• Een dampopen folie aan de binnenzijde plaatsen: dit is een fout die we regelmatig zien. Dampopen folie hoort altijd aan de buitenzijde van een constructie. Als je het toch aan de binnenzijde plaatst, kan vocht ongehinderd de isolatie binnendringen en daar blijven hangen, met schimmel of houtrot als gevolg.
• Geen luchtdichte afwerking: ook al gebruik je de juiste folie, zonder een zorgvuldige afwerking verliest de folie zijn functie. Kleine kieren of naden zorgen voor luchtlekken, waardoor warmte verloren gaat en vocht kan binnendringen. Het correct aftapen en afkitten van naden is daarom net zo belangrijk als de keuze van de folie zelf.
• Folies combineren die elkaar tegenwerken: sommige mensen denken dat extra lagen folie extra bescherming bieden, maar in de praktijk kan dit juist het tegenovergestelde effect hebben. Wanneer je dampremmende en dampopen folies verkeerd combineert, kan vocht nergens meer heen en ontstaat er juist condens. Gebruik dus altijd de juiste folie op de juiste plek.
• Geen rekening houden met de eigenschappen van het isolatiemateriaal: elk isolatiemateriaal reageert anders op vocht. Glaswol en steenwol zijn bijvoorbeeld gevoeliger voor vocht dan PIR of XPS. Als je hier geen rekening mee houdt, loop je het risico dat de isolatie minder goed presteert of zelfs beschadigd raakt. Zorg dus altijd dat je folie kiest in combinatie met het isolatiemateriaal dat je gebruikt.
  
  

Met de warme zijde bedoelen we de binnenkant van de constructie, dus de kant die naar de verwarmde ruimte is gericht. Hier stijgt warme en vochtige lucht op. Juist daarom plaats je hier een dampremmende folie of klimaatfolie: om te voorkomen dat dit vocht de constructie binnendringt.

De koude zijde is de buitenkant van de constructie, bijvoorbeeld de kant onder de dakpannen of achter de gevelbekleding. Hier kan regen, wind en koude lucht binnendringen. Aan deze zijde wordt een dampopen folie geplaatst die water en wind buiten houdt, maar wel vocht vanuit de constructie naar buiten laat ontsnappen.

Een dampremmende folie is altijd even dampdicht: deze houdt vochtige lucht tegen en laat dit niet door. Klimaatfolie is een slimme variant die zich aanpast: in de winter werkt het als een dampremmer, terwijl het in de zomer juist een deel van het vocht weer terug de ruimte in kan laten ontsnappen. Daardoor verklein je de kans op condensatieproblemen. Staat je budget het toe? Dan adviseren we klimaatfolie.

Dampremmende en dampdichte folie zijn niet hetzelfde. Dampremmende folie houdt vocht grotendeels tegen, maar is niet volledig dampdicht. Een dampdichte folie is volledig gesloten en laat geen enkele damp door. In de praktijk wordt in woningen vrijwel altijd dampremmende of klimaatfolie gebruikt, omdat een volledig dampdichte laag vaak juist problemen kan veroorzaken.

De binnenzijde is de warme zijde van de constructie. Daar komt vochtige lucht vanuit de woning als eerste in aanraking met de constructie. Door hier een dampremmende laag te plaatsen, voorkom je dat dit vocht in de isolatie trekt. Zo houd je de isolatie droog en behoudt deze zijn werking.

Dampremmende folie beperkt de doorgang van vocht sterk, maar is nog enigszins ademend. Dat is belangrijk, omdat een klein beetje vochttransport vaak wenselijk is om de constructie gezond te houden. Dampdichte folie daarentegen sluit volledig af en wordt daarom zelden in woningen toegepast. Het risico bestaat namelijk dat vocht dat tóch in de constructie terechtkomt nergens meer heen kan, met schade als gevolg.

Heb je na het lezen van deze blog nog vragen? Lees dan ook onze blog: “Het belang van isolatiefolie bij het isoleren van je woning” of neem gerust contact met ons op voor advies.